توانهای محیطی در برنامه ریزی ناحیه ای "بررسی موردی، بخش مرکزی شهرستان گناباد"

برنامه ریزی به مفهوم عام آن "استفاده مطلوب از امکانات موجود" نیاز به اطلاعات کامل و مستند از عوامل و امکانات بالفعل و بالقوه دارد. برنامه ریزی ناحیه ای نیز خارج از این قاعده نیست . برنامه ریزی ناحیه ای با هدف عمران یا آمایش سرزمین، عبارتست از مجموعه تدابیر فنی، اقتصادی و اجتماعی که بمنظور استفاده بهینه، وسیع و منطقی از فضای جغرافیایی ناحیه اعمال می شود. عمران ناحیه ای با ویژگیهای طبیعی محیط، با شکل ناهمواریها، جنس خاک ، آب و هوا، جریان آبها، رویش گیاهی و زیست حیوانی و منابع معدنی در ارتباط است . علاوه بر آن، چون هدف هر نوع برنامه ریزی انسان است . بنابراین مطالعه ویژگی های انسانی هر ناحیه، اعم از تعداد، تراکم، نسبت سنی و جنسی، وضعیت اشتغال، سواد، حرکات جمعیت و غیره و ویژگی های اقتصادی ناحیه به عنوان یک ضرورت مسلم مطرح است . اما در برنامه ریزی علاوه بر مطالعه وضع موجود که با گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن انجام می گیرد تبیین وضع مطلوب نیز باید صورت گیرد. آنچه در این رساله آمده، بررسی توان های محیطی "طبیعی، انسانی و اقتصادی" بخش مرکزی شهرستان گناباد در مرکز استان خراسان، به عنوان یک ناحیه جغرافیایی و ارائه راه حلهای استفاده بهینه از این "توانها با آنجا که به نظر نگارنده می رسیده" می باشد. البته کار جغرافیدان و جغرافی خوان تلفیق داده ها و کشف روابط بین عوامل مختلف به منظور بهره برداری صحیح است ، و نه مطالعه عمقی از هر یک از فاکتورهای طبیعی یا انسانی، که در این مطالعه نیز این مسئله مورد توجه بوده است . از مطالعه این ناحیه نتایج زیر در رابطه با برنامه ریزی ناحیه ای و توسعه حاصل شده است : -1 در کوتاه مدت می بایستی امکانات بالقوه بخش کشاورزی به فعل درآید و استفاده از امکانات آب و خاک در اولویت می باشد. -2 در میان مدت تقویت بخش صنعت و معدن، مخصوصا استفاده از معادن نسبتا غنی منطقه و سرمایه گذاری در صنایع متکی بر منابع محلی توصیه می شود. -3 در درازمدت علاوه بر توجه بیشتر به تربیت نیروی انسانی کار آزموده و تربیت نیروهای تخصصی در صنعت و خدمات لازم می آید. -4 در زمینه توسعه روستایی باید سکونتگاههای مرکزی انتخاب و تجهیز گردد تا مهاجرت روستائیان به شهرها تعدیل شود.